ظـهـور اسـلام در شبه جزيره عربستان زندگى مردم را در تمام ابعاد دگرگون كرد، و آنان را از وادى گـمـراهـى به شاهراه هدايت رهنمون ساخت . اسلام عربها را كه تا آن روز در مقايسه با تمدنهاى ايران و روم هيچ به شمار مى آمدند، به همه چيز رساند و سرور جهان ساخت ، كسانى را كه تا زمان ظهور اسلام بدترين نوع زندگى و زشت ترين اخلاق را داشتند، پرچمدار اخلاق و فضيلت گردانيد.

در اينجا وضعيت قوم عرب را پيش از اسلام بقدر گنجايش مورد بررسى قرار خواهيم داد.

مفهوم جاهليّت

واژه جـهل دو معنا دارد: يكى ؛ ضد علم به معناى نادانى و ديگرى ضد حلم به معناى سفاهت و بى خـردى و بـدسـيـرتـى . ايـن واژه در قـرآن كـريم به صورتهاى گوناگون آمده است . بعضى دانشمندان علوم قرآنى معتقدند كه جهل در اين كتاب شريف به مفهوم ضد حلم يعنى سفاهت آمده است .(1)

قرآن كريم آنان را كه پس از نزول قرآن هنوز در پى قوانين عصر جاهليت اند اين چنين محكوم مى سازد:

((اءَفَحُكْمَ الْجاهِلِيَّةِ يَبْغوُنَ وَ مَنْ اءَحْسَنُ مِنَ اللّهِ حُكْما لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ))(2)

آيـا حـكـم جـاهـليـت را مـى جـويـنـد و كـدام حـكـم از حـكـم خـدا بـراى اهل يقين نيكوترخواهدبود؟

بيان قرآن درباره تعصبهاى جاهلى چنين است :

((اِذْ جَعَلَ الَّذينَ كَفَرُوا فى قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ، حَمِيَّةَ الْجاهِلِيَّةِ))(3)

آنگاه كافران در دلهاتعصب ، آن هم تعصب جاهليت پروردند.

همچنين درباره آرايش زنان پيامبر فرموده است :

((وَ قَرْنَ فى بُيوُتِكُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِيَةِ الْاُولى ))(4)

و در خانه هايتان قرار و آرام گيريد و مانند دوران جاهليت پيشين آرايش مكنيد.